Làm doanh nghiệp SME, chắc chắn không thể tránh khỏi việc đối mặt với cơ quan thuế, đặc biệt với các doanh nghiệp trên 5 năm tuổi. Tuy nhiên, công tác thu thuế ở Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức và bất cập, ảnh hưởng đến cả doanh nghiệp và cán bộ thuế. Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ một số trải nghiệm làm việc với cơ quan thuế, và đề xuất một số giải pháp để cải thiện tình hình.
Tầm 4 năm trước, mình có dịp làm việc dài ngày với cơ quan thuế. Mình nhận thấy rằng điều kiện làm việc của cán bộ thuế rất kém. Bàn làm việc chật chội 70cm, ghế xoay đời cũ bị nghiêng mâm ghế, máy tính cấu hình yếu và cũ kỹ, ánh sáng bàn làm việc không đủ, không gian văn phòng chật hẹp. Cô gái trưởng đoàn làm việc với mình tầm 35 tuổi, nhưng đang phải đeo đai hỗ trợ cột sống. Mình thấy rất buồn cho họ. Ít nhất, họ là những trực tiếp thu thuế của doanh nghiệp, góp phần quan trọng vào ngân sách nhà nước, nhưng lại không được đáp ứng môi trường xứng đáng. Hơn nữa, mức lương của họ cũng rất thấp, không đủ để đảm bảo cuộc sống. Điều này quá dễ dẫn đến tình trạng tiêu cực, tham nhũng, hoặc trầm cảm. Mới giữa năm 2023, mình biết một chị nhân sự từng phụ trách thuế của công ty mình đã tự tử vì bị trầm cảm (dù không phải là lý do chính, nhưng chúng ta đang dành 1 nửa cuộc sống cho công việc mà). Đây là một thực tế đáng buồn và cần được giải quyết gấp.
Thứ nhất, cải thiện điều kiện làm việc và nâng cao thu nhập cho đội ngũ cán bộ thuế. Đây là nhân tố then chốt, giúp ngăn ngừa tiêu cực và nâng cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ công chức.
Thứ hai, cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý thuế. Mình thấy rằng nhiều thủ tục thuế vẫn còn phức tạp, mất thời gian, và dễ gây nhầm lẫn. Nhiều doanh nghiệp không hiểu rõ quy định và nghĩa vụ thuế, hoặc cố tình trốn tránh thuế. Điều này gây khó khăn cho cơ quan thuế trong việc kiểm tra, thu thập, và quản lý thuế. Tuy nhiên, mình cũng nhận thấy rằng kể từ khi số hóa quốc gia, công tác thuế đã có nhiều cải tiến. Dữ liệu được liên kết đa chiều và số hóa, giúp giảm thiểu sai sót và tăng hiệu quả. Nhiều vụ án vi phạm thuế đã được phát hiện và xử lý kịp thời. Mình hy vọng rằng trong tương lai, công nghệ thông tin sẽ được áp dụng rộng rãi và hiệu quả hơn nữa trong công tác thuế.
Cuối cùng, một thách thức nữa là tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan thuế và doanh nghiệp. Mình thấy rằng vẫn còn nhiều khoảng cách và mâu thuẫn giữa hai bên. Doanh nghiệp nhỏ thường không muốn đóng thuế, hoặc không biết cách đóng thuế đúng cách. Doanh nghiệp lớn thì thường có nhiều chiêu trò để trốn tránh thuế, hoặc lợi dụng các lỗ hổng pháp lý. Cơ quan thuế thì thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát và thu hồi thuế, hoặc bị áp lực từ nhóm lợi ích. Điều này gây ra nhiều mất mát cho ngân sách nhà nước, và làm suy giảm niềm tin của người dân. Mình nghĩ rằng cần có sự hợp tác và lắng nghe giữa cơ quan thuế và doanh nghiệp, để cùng nhau giải quyết những vấn đề gặp phải, và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển.
Công tác thu thuế là một công việc quan trọng và cần thiết cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Phía trên, những giải pháp mà mình đề xuất dựa trên những trải nghiệm làm việc với cơ quan thuế của mình. Mình mong rằng bài viết này sẽ góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cả doanh nghiệp và cán bộ thuế, để cùng nhau góp phần phát triển kinh tế đất nước.
