Mình note lại vài ý trong quá triền nghiên cứu về tình hình ứng dụng Hệ thống Quản lý Kho hàng (WMS) tại Việt Nam.
Cơ hội không thể bỏ lỡ
- Lợi thế ngầm về văn hóa lao động: Một sự thật thú vị là người lao động Việt Nam có khả năng chấp nhận công nghệ quản lý tương đối cao. Từ việc Grab thu phí cao đến be yêu cầu chụp hình đồng phục, sự phản kháng rất yếu. Đây là một lợi thế văn hóa cực lớn, giúp việc triển khai các hệ thống giám sát và tối ưu như WMS trở nên “dễ thở” hơn so với các thị trường khác trong khu vực.
- Động lực từ thị trường: Ngành logistics và xuất khẩu đang bùng nổ nhờ các hiệp định FTA. Để cạnh tranh, việc ứng dụng công nghệ để tối ưu hóa nhập/xuất, quản lý tồn kho và nâng cao dịch vụ khách hàng không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc.
4 Rào cản chính đối với SME
- Chi phí đầu tư và rủi ro: Với quy mô đầu tư công nghệ dưới 3 tỉ, chi phí ban đầu cho một hệ thống WMS thông minh là một con số lớn đối với SME. Rào cản này không chỉ là tiền mua phần mềm, mà còn là chi phí triển khai, bảo trì và đặc biệt là rủi ro của một dự án thất bại giữa chừng.
- Bài toán chọn nhà cung cấp: Thị trường Việt Nam có nhiều nhà cung cấp WMS, nhưng để tìm một đối tác chiến lược có tầm nhìn, chuẩn mực và sẵn sàng đi đường dài cùng sự phát triển của SME là việc vô cùng khó. Đa phần chỉ dừng lại ở vai trò “nhà cung cấp phần mềm”.
- Lỗ hổng nhân sự vận hành: Đây là vấn đề đáng suy ngẫm nhất. Việc thiếu hụt nguồn nhân lực không chỉ biết sử dụng phần mềm, mà còn có tư duy hệ thống để vận hành và tối ưu quy trình W-M-S là một trở ngại cực lớn. Công cụ có tốt đến đâu mà người vận hành không đủ năng lực thì cũng bằng không.
- Khoảng cách phát triển: Sự chênh lệch trong năng lực ứng dụng công nghệ giữa doanh nghiệp lớn và SME ngày càng rõ rệt. Đây là một trăn trở lớn mà mình sẽ phân tích sâu hơn ở một bài viết khác.
Sau khi cân nhắc, mình cho rằng dù thách thức là rất lớn, việc đứng yên không phải là một lựa chọn. Vấn đề của SME hiện nay không phải là “có nên ứng dụng WMS hay không”, mà là “cần một lộ trình ứng dụng như thế nào cho phù hợp với nguồn lực và bối cảnh Việt Nam”.
Đây là một chủ đề rất cần được mổ xẻ, và mình sẽ tiếp tục ghi chú về các giải pháp thực tế trong ngành ở các bài sau.
